واحد تقطیر
این واحد از دو قسمت تقطیر در فشار جو و تقطیر در خلاء تشكیل یافته است. در این واحد نفت خام بصورت برشهای متفاوت از هم جدا می شود.
تقطیر در فشار جو
نخستین مرحله پالایش نفت خام،تقطیر در فشار جو است که برشهای اصلی نفت خام را از یکدیگر جدا میكند. برای این منظور نفت خام پس از عبور از مبدلهای حرارتی “پیش گرمایش” و کوره تا حدود 350 درجه سانتی گراد گرم شده،سپس به برج تقطیر درجو وارد میشود. فرآورده های برج تقطیر در فشار جو عبارتند از:
- محصولات بالای برج شامل: گازهای سبك، گاز مایع، نفتای سبك و سنگین
- محصولات جانبی برج شامل: نفتای امتزاج، حلال AW402 ، نفت سفید، نفت گاز سبك
- محصولات ته مانده برج ، خوراک واحد تقطیر در خلاء محسوب می شود
از این محصولات نفت سفید و حلال AW402 مطابق مشخصات لازم بعنوان فرآورده های نهایی به مخازن مربوطه انتقال می یابد. از میان محصولات بالای برج كه در برجهای دیگر تفكیك می شوند ، نفتای سنگین برای ارتقاء درجه آرام سوزی به واحد بنزین سازی انتقال یافته و محصول بدست آمده از این مرحله با نفتای سبك واحد تقطیر مخلوط می شود تا محصول نهائی بنزین مطابق استاندارد شركت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران تهیه شود . ظرفیت طراحی شده این واحد 80 هزار بشكه در روز بوده كه با اجرای طرح افزایش ظرفیت به 110 هزار بشكه در روز ارتقاء یافته است.
تقطیر در خلا
ته مانده برج تقطیر در فشار جو بعد از افزایش دما تا حدود 390 درجه سانتیگراد به برج تقطیر درخلاء ارسال می گردد در این برج به علت وجود خلاء نسبی ، مواد سنگین زودتر به نقطه جوش رسیده و عمل تفكیك آسان تر انجام می گیرد. محصولاتی كه در این مرحله به دست می آیند عبارتند از : نفت گاز سنگین ،خوراك واحد آیزوماكس (Isofeed) ،برش روغنی1 (LD1) ، برش روغنی2 (LD2) ، سلاپس واكسی (Slopwax) و ته مانده برج تقطیر در خلاء . از اختلاط نفت گاز سنگین با نفت گاز سبك واحد تقطیر در فشار جو محصول نهائی نفت گاز (گازوئیل) تهیه می شود. Isofeed جهت تبدیل به مواد سبك تر به واحد آیزوماكس (هیدروكراكر) ارسال می گردد. بخشی از محصول ته مانده برج تقطیر در خلاء به عنوان خوراك واحد قیر سازی و بخشی از آن جهت تولید نفت كوره و تبدیل به مواد سبك تر به واحد كاهش گرانروی انتقال و مقداری از آن به شركتهای خصوصی تولید كننده قیر واگذار می گردد. همچنین LD1و LD2 به عنوان مواد اولیه تولید روغنهای صنعتی به شركتهای متقاضی ارسال می شود. ظرفیت طراحی این واحد معادل 37440 بشكه در روز بوده كه با انجام تغییراتی طی پروژه CROS این میزان تا 50400 بشكه در روز افزایش یافته است
واحد کاهش گرانروی (ویسبریکر)
وظیفه این واحد كاهش ویسكوزیته محصول ته مانده برج تقطیر در خلاء ، بمنظور تولید فرآورده نفت كوره می باشد. ته مانده سنگینی که از پائین برج تقطیر در خلاء بدست می آید ، دارای گرانروی )ویسکوزیته) خیلی بالایی است كه قابل عرضه مستقیم به عنوان سوخت نفت کوره به بازار نیست .به همین دلیل ته مانده برج تقطیر در خلاء (و بعضاً مقداری از مواد Slopwax) به واحد کاهش گرانروی ارسال و در کوره واحد گرم میشود تامولکولهای سنگین در اثر حرارت شکسته شده و به مواد سبک تر و گاز تبدیل شود. محصول اصلی این واحد ، نفت کوره با گرانروی کمتر و محصولات فرعی نفت گاز سنگین ، بنزین نامرغوب (گوگرددار) و مقادیری گازهای سبك است. طی پروژه CROS ، بمنظور افزایش راندمان كاركرد فرآیند در این واحد راكتور Soaker نصب گردیده است . در صورت نیاز ، نفت كوره حاصل از این واحد جهت تصحیح برخی خصوصیات از جمله ویسكوزیته با مقداری نفت سفید ، نفت گاز ، Isofeed ، LD1 و LD2 مخلوط می شود. بنزین نامرغوب حاصل جهت تصفیه به واحد بنزین سازی انتقال می یابد. ظرفیت طراحی شده واحد كاهش گرانروی 16500 بشكه در روز است.
واحد بنزین سازی قدیم
وظیفه این واحد افزایش درجه آرام سوزی (عدد اكتان) بنزین خام بمنظور تولید بنزین موتور می باشد . نفتای حاصل از واحد تقطیر که دارای مواد گوگردی بالا و درجه آرام سوزی پایین است، ابتدا در دستگاه گوگردزدائی نفتا توسط گاز هیدروژن در مجاورت کاتالیزور)کبالت،مولبیدن و (…تصفیه شده و مواد گوگردی آن به صورت گاز سولفید هیدروژن جدا می شود . سپس نفتای تصفیه شده از دستگاه گوگردزدائی از نفتا با گازهای دارای هیدروژن بالا (بیش از 70 درصد هیدروژن ) حاصله از واحد تبدیل کاتالیستی مخلوط شده و تحت دما و فشار معین در چهار راکتور در مجاورت کاتالیزور پلاتین ، بر اثر فعل و انفعالات شیمیائی تغییرماهیت داده به ترکیباتی با درجه آرام سوزی بالا تبدیل می شود. بنزین حاصل از این دستگاه با نفتای سبك به دست آمده از واحد تقطیر ، در واحد مخازن به نسبت مشخصی مخلوط شده و پس از افزودن رنگ محصول بنزین نهائی تهیه می گردد. با ماهیت فعل و انفعالات انجام یافته در راكتورهای این واحد، مقداری گاز هیدروژن ، گاز سبك و گاز مایع نیز تولید می شوند. واحد گوگردزدائی از نفتا مصرف كننده گاز هیدروژن و واحد افزاینده درجه آرام سوزی به عنوان تولید كننده هیدروژن محسوب می شوند، بنابر این مازاد هیدروژن دستگاه تبدیل كاتالیستی به عنوان خوراك واحد هیدروژن به آن واحد انتقال می یابد. ظرفیت طراحی شده دستگاه گوگردزدائی از نفتا9700 بشكه در روز و دستگاه تبدیل كاتالیستی 11000 بشكه در روز است.
واحد بنزین سازی جدید
این واحد بمنظور افزایش درجه آرام سوزی بنزین تولیدی و بالابردن اكتان بنزین ایجاد شده است. در این واحد كاتالیست بطور مداوم احیاء می گردد. خوراك این واحد نفتای سنگین دریافتی از واحد تقطیر در جو و یا خط لوله است كه پس از تصفیه هیدروژنی وارد بخش اكتان افزا شده و پس از واكنشهای تبدیل كاتالیستی در سه راكتور به محصول هیدروژن با خلوص بالا ، گاز مایع و محصول Reformate با عدد اكتان حدود 100 تبدیل می شود محصول هیدروژن به شبكه هیدروژن پالایشگاه ،گاز مایع به واحد استحصال گاز مایع و محصول Reformate جهت جداسازی بنزن به واحد استخراج بنزن انتقال می یابد. لازم به ذكر است با توجه به پایین بودن ظرفیت تولید واحد بنزین سازی قدیم و لزوم ارتقاء كیفیت بنزین تولیدی و با در نظر گرفتن پتانسیلهای آتی تولید نفتا در شركت ، واحد بنزین سازی جدید در این شركت احداث گردیده است. محصول نهائی این واحد جهت اختلاط و تولید بنزین نهایی به بخش مخازن منتقل می شود. ظرفیت طراحی این واحد 20000 بشكه در روز می باشد.
واحد استخراج بنزن
وظیفه این واحد استخراج بنزن موجود در بنزین جهت انطباق آن با مشخصات بنزین استاندارد EU-V می باشد . بدین منظور محصول Reformate دریافت شده از واحد اكتان افزا دارای حدود 4.7 درصد حجمی بنزن می باشد كه سبب آلودگی محیط زیست می شود . در این واحد میزان بنزن تا حد استاندارد EU-V (كمتر از 1% حجمی) كاهش می یابد و بنزن تولیدی با خلوص بالا به عنوان خوراك به شركتهای پتروشیمی قابل عرضه می باشد . ظرفیت طراحی این واحد 90 تن (750 بشكه) در روز بنزن می باشد .
